The mention of Bhai Talwinder Singh Babbar stands out among those devoted Gursikhs who understood that after the massacre of 13 April 1978, they had to take up arms in defense of Sikh rights. A captivating image showcasing his remarkable Dumala attire in perfect Khalsai style enthralls the audience.
Birth and Early Life
Bhai Talwinder Singh Babbar was born on February 26, 1944, in Panshta village, Phagwara Tehsil, Kapurthala District, predominantly inhabited by the ‘Parmar’ community. His father, Jamiat Singh, initially married Bibi Dhan Kaur and, after three daughters, later wed Bibi Surjit Kaur. From Bibi Surjit Kaur’s marriage, three sons were born: Bhai Talwinder Singh, Swaran Singh, and Kulwaran Singh. Meanwhile, Bibi Dhan Kaur gave birth to a son named Mahendra Singh. Bhai Talwinder Singh had four brothers and three sisters.
After completing his education up to the 10th standard, he joined his father in farming. Known for his open-mindedness and sense of humor, he was beloved and respected among his friends. He took immense responsibility in social gatherings and events, and his fondness for work was notable. Due to his diligent nature, he earned accolades from the elders in the village. Bhai Sahib engaged in jests with his siblings, and his presence filled the household. His friends often visited, unaware that their dear friend would one day make a great sacrifice for the cause of Sikhi.
Marriage and Family Life
In 1964, at the age of 20, Bhai Talwinder Singh Babbar married Bibi Surinder Kaur. Bibi Surinder Kaur’s parents hailed from ‘Padhiana’ village, adjacent to Metiana village near Adampur in Jalandhar district. Bhai Talwinder Singh shared a deep bond with his father-in-law, Sardar Chanan Singh. As per the family’s decision, Bhai Talwinder Singh began residing separately from the rest of the family. They welcomed their firstborn, a son named Jaswinder Singh, in that house. Subsequently, while residing in Vancouver, British Columbia, they were blessed with a son named Narendra Singh and a daughter named Rajinder Kaur.
Migration to Canada
While residing in the village, Bhai Talwinder Singh Babbar engaged in various business ventures alongside farming, such as driving, but these endeavors did not yield success. Historically, there has been a proclivity in the Doaba region to seek livelihoods abroad. In 1970, he, along with his family, migrated to Canada in pursuit of a better life. His inclination towards Sikhism deepened during this period. In 1975, he traveled with a group to visit Gurdwaras in Pakistan. He underwent baptism at Gurdwara Panja Sahib. The subsequent year, in 1976, his entire family embraced Amrit.
Panthic Activities
Following his transformation into a Gurusikh, Bhai Talwinder Singh initiated Panthic activities alongside fellow Singhs. He commenced advocating for Sikh values in Canadian Gurdwaras. During this phase, his group encountered opposition from individuals lacking ethical principles.
Canada to India
Simultaneously, on April 13, 1978, the Fake Nirankari sect perpetrated a massacre of Sikhs in Amritsar, Punjab, resulting in the tragic and unjust killing of 13 innocent Sikhs during a peaceful protest. Upon hearing this heart-wrenching news, Bhai Talwinder Singh was profoundly affected. He promptly acquired a ticket and journeyed back to Punjab. Witnessing the anti-Sikh activities of the Nirankaris, the shelter provided to various anti-Sikh elements by the Indian government, and the complacency of the Akalis, Bhai Sahib was filled with anger. He connected with like-minded Singhs and commenced the propagation of religion by establishing the ‘Chalda Vaheer Chakarwarti Dal’. During this crusade, he traversed villages, vigorously promoting Sikhism.
Baba Nihal Singh Harian Velan Wale rendered assistance to Bhai Sahib in these endeavors of Gurmat Prachar. He passionately advocated for Khalsai Bana, vehemently cautioning the Sikh Sangat about threats to Sikhism and urging them to embrace Bani and Bana.
The Acquittal of Gurbachan Nirankari
On January 4, 1980, the Karnal court acquitted Gurbachan Singh, the fake Nirankari chief, revealing the bias within the Indian judiciary. Shockingly, the remaining 64 accused were also set free. Despite the open massacre of Sikhs by the Nirankaris, the court’s verdict was in their favor. To further insult the Sikhs, the Nirankaris compared their leader’s release to Guru Hargobind Sahib’s freeing of 52 prisoners, boasting that their “guru” liberated 64.
This atmosphere left devout Sikhs feeling helpless and despondent. Sant Jarnail Singh Ji Khalsa Bhindranwale, the head of Damdami Taksal, was overwhelmed with mental anguish. Every Sikh desired retribution for the Amritsar massacre, and Taksali Singh exhausted all efforts to eliminate Gurbachan Narakdhari.
Meanwhile, Bhai Sukhdev Singh of Dasuwal village, along with companions Bhai Surinder Nagoke, Bhai Sulkhan Singh Vairowal, and Bhai Anok Singh Suba Waring, were operating independently.
SSP of Faridkot, S. Simranjit Singh Mann’s gunmen, including Constable Gurnam Singh, Bhai Amarjit Singh Khemkaran, and Sewa Singh Tarmala (who later ran a Dera near Moga and passed away in 2012), were also prepared to eliminate Sikh adversaries.
Accompanied by Bhai Wadhwa Singh Sandhu Chatha and Bhai Tarsem Singh Kala Sanghya, Bhai Talwinder Singh sensed, after meeting with S. Simranjit Singh’s gunmen, that it was time not only for Gurmat Parchar but to initiate a movement to eradicate these anti-Sikh perpetrators.
On April 24, 1980, Gurbachan Narakdhariya was assassinated by Bhai Ranjit Singh and Bhai Kabal Singh. However, numerous other anti-Sikh perpetrators still roamed free and were deemed essential targets for elimination.
Joining the Armed Movement
As per page 46 of the book ‘Khalistan Struggle’ by senior journalist Jagtar Singh, the armed Singhs of the Akhand Kirtani Jatha were poised to avenge the enemies of Sikhism. The book notes that Bhai Talwinder Singh traveled to Canada and upon returning, arranged weapons and funding. Notably, Bhai Sahib presented a Mauser to Sant Jarnail Singh Ji. Following the arms acquisition by Bhai Talwinder Singh, targeted attacks against the Nirankaris commenced in Punjab. The sequence of assaults initiated with Bhai Sukhdev Singh Dasuwal’s action on August 5, 1981, at Anandpur Sahib, where a Nirankari named Shadi Lal was targeted.
On September 9, 1984, Lala Jagat Narayan, associated with the ‘Jagbani’ newspaper, was eliminated by the Singhs of Damdami Taksal due to his anti-Sikh faith journalism. Following this incident, on September 20, Sant Giani Jarnail Singh Ji Khalsa Bhindranwala was apprehended at Mehta Chowk. During the arrest night, Singhs opened fire in Jalandhar, leading to the execution of three accused individuals. A similar shooting incident also transpired in Taran Taran.
Hijacking
Bhai Talwinder Singh was directly or indirectly involved in all movements taking place in Punjab. Following the arrest of Sant Ji, on September 29, 1981, “Dal Khalsa,” led by Bhai Gajinder Singh, hijacked an Indian Airlines Flight 423 (Boeing 737 ) and diverted it to Pakistan. The plane carried 111 passengers and 6 crew members. According to page 427 of Harjinder Singh Dilgir’s book ‘Shromani Akali Dal’, Bhai Talwinder Singh extended financial support for this hijacking.
Attack on Secretariat
While many know about Bhai Dilawar Singh becoming a human bomb and assassinating Beanta Butcher on August 31, 1995, an earlier attack occurred at the same Secretariat on October 16, 1981. This attack followed the day after the release of Sant Bhindranwale. DC Gurdaspur Niranjan Singh, a staunch supporter of fake Nirankaris, held significant animosity against Sikhs and was involved in the 1978 Amritsar massacre. The Singhs aimed to eliminate him, but the government moved him to the safe confines of the Secretariat in Chandigarh. When Bhai Sukhdev Singh Babbar, Bhai Amarjit Singh Khemkaran, and Bhai Wadhwa Singh fired at his convoy, Niranjan Singh took refuge in the bathroom, while his brother Surinder was killed.
Unveiling the Secret of Bhai Talwinder Singh and Other Babbars
On October 23, Nirankari Mahinderpal was killed by three motorcyclists in Bhai Sahib’s village, Pashta. The activities of Bhai Talwinder Singh, Bhai Sukhdev Singh, and others were kept completely secret. The police seemed clueless about the identities of those eliminating Sikh enemies daily. However, the secret eventually unfolded. On November 6, 1981, Bhai Surjit Singh (Rampur Bishnoi, dist Faridkot), a key Kharku of the Babbar Khalsa, was apprehended. Subjected to brutal torture, Singh revealed information that shed light on a group known as ‘Babbars,’ actively eliminating fake Nirankaris, ruthless police officers, and other adversaries of Sikhism. The government was alarmed as many police personnel were also involved with this Babar group. Consequently, the covert operations of Bhai Talwinder Singh Babbar, Bhai Sukhdev Singh Babbar, and other Singhs were disclosed to the authorities.
Back to Canada
Following the revelation by Bhai Surjit Singh Rampur Bishnoi, the police launched rapid raids. At that moment, as per the Singhs’ decision, Bhai Talwinder Singh was instructed to leave Punjab promptly. Despite his reluctance, Bhai Sahib complied and reached Nepal on November 15. From Nepal, he made his way to Canada via Thailand and Denmark.
As part of the armed struggle, the Babbars sent Bhai Sahib out of Punjab since he was a Canadian resident with no pending cases against him. However, the swiftly escalating situation justified this decision in the subsequent days.
Dahedu Encounter
On November 16, 1981, in Kapurthala, the Singhs assassinated the fake Nirankari Praihlad Chand. During this incident, the Singhs had to abandon their motorcycle, HNE. 8275. The police arrested Bakshish Singh of Chogawan village, the owner of the motorcycle, who disclosed that Tarsem Singh from Kale Sanghian village had borrowed it. The police initiated a search for Bhai Tarsem Singh Kala Sanghya. They also discovered that 38-bore pistol bullets used in the Kapurthala incident were also employed in various other Punjab incidents. On November 19, 1981, a tip-off led the police to Bhai Amarjit Singh’s house near Khanna city in Dahedu village, where Bhai Tarsem Singh Kala Sanghya and Bhai Amarjit Singh Khemkaran were present. The police surrounded the house but faced resistance from the Singhs. Inspector Pritam Singh Bajwa initially underestimated the situation, but later the Singhs displayed their defense. Inspector Bajwa and Constable Surat Singh were killed, prompting the remaining police to retreat while the Singhs escaped.
Police Brutality
Primarily, the government’s weakened image was evident as they remained clueless about the ongoing Nirankari murders in Punjab. The Dheru incident further tarnished the government’s reputation. Chief Minister Darbara Singh granted the police full authority for brutal measures. Bounties were declared for the capture of 11 Babbars, with Bhai Talwinder Singh Babbar ‘s head being valued at one lakh rupees. Arrest posters for Babbars were ubiquitous, leading to the demolition of Bhai Talwinder Singh’s house in Pashtan village by Police. All belongings were set ablaze, and the house was razed, illustrating the brutality of the police. They subjected family members to ruthless treatment; even Bhai Talwinder Singh Babbar ‘s 80-year-old father, Jamiat Singh, had his beard pulled out, enduring other inhumane tortures.
Police raids extended to Bhai Talwinder Singh’s father-in-law’s house in Padhiana village, resulting in the arrest of father-in-law Sardar Chanan Singh. He was sent to Bholath Jail after being accused of sheltering the Kharkus. Similar oppressive acts unfolded in Bhai Wadhwa Singh’s village of Sandhu Chatha and Bhai Tarsem Singh’s village of Kala Sanghya. Bhai Wadhwa Singh’s relatives, including Pratap Singh (13 years old), Achar Singh (10 years old), and Uncle Dalip Singh, faced detention and mistreatment. Bhai Tarsem Singh’s family also bore the brunt of police cruelty.
Their release came after 55 days on January 9, 1982. Justice Tarkunde, in his verdict, confirmed the police brutality. Jathedar Gurdayal Singh Ajnoha of Akal Takht Sahib wrote a letter to Chief Minister Darbara Singh, condemning these atrocities and likening them to the actions of Mir-Mannu. On December 26, 1981, Jathedar Gurcharan Singh Tohra, President of the Shiromani Gurdwara Parbandhak Committee, decried the government’s repression at the Fatehgarh Sahib Jod Mela, equating it to a challenge against the entire Khalsa panth.
The Shiromani Akali Dal reconstructed the demolished houses of the Singhs and condemned government oppression through large gatherings.
Activities from Canada
Upon arriving in Canada, Bhai Talwinder Singh Babbar continued his Kharku activities instead of going into hiding. He urged the Singhs of Babbar Khalsa to strategize for a prolonged battle. Bhai Tarsem Singh Kala Sanghian traveled to Denmark via Nepal, later heading to Holland. Bhai Wadhwa Singh Sandhu Chatha initially accompanied him but departed for Pakistan in September 1983. Following his move to Canada, he distanced himself from active participation in Babbar Khalsa’s activities in Punjab.
Arrest & Release
Bhai Talwinder Singh Babbar frequently traveled outside Canada to advocate for the Sikh struggle. In June 1983, he embarked on a tour of England and Europe, following an invitation from the Sangat. However, on June 25, 1983, he was arrested in West Germany. This arrest stemmed from an Interpol warrant issued by the Indian government. A trial was conducted in Germany regarding his extradition to India, a subject often mentioned by Sant Jarnail Singh Bhindranwale in his speeches during the Dharam Yudh Morcha.
After enduring 13 months of detention, the German government released him on July 7, 1984. The Indian government’s military operation at the Darbar Sahib displayed to the world its intent to eradicate the Sikhs, whereas the Sikhs were steadfastly fighting to preserve their existence. Following his release, Bhai Talwinder Singh Babbar returned to Canada and resumed his panthic activities.
False Arrest in the Kanishka Case
On June 23, 1985, Air India Flight 182, named Kanishka, tragically crashed off the coast of Ireland, resulting in the deaths of 329 people. A similar incident occurred at Tokyo’s Narita Airport. These violent events were linked to the Khalistan movement, indicating that Sikh militants had orchestrated these acts in retaliation for the military assault on the Darbar Sahib. From its inception, controversy surrounded this incident.
Subsequent reports revealed the potential involvement of Indian agencies in discrediting the Sikh Freedom Movement and isolating them from the international community, achieving some measure of success in this regard. The Kanishka Plane incident significantly influenced many countries to distance themselves from the Sikh struggle. However, it remains a contentious issue whether Bhai Talwinder Singh was responsible, as he was not found guilty after a lengthy legal process.
The reality behind the Kanishka crash case remains elusive and unclear.
In November 1985, Bhai Talwinder Singh Babbar was arrested in connection with the Kanishka plane case. However, in January 1986, he was acquitted. Nevertheless, he was soon falsely implicated in another case, accused of plotting to bomb the Indian Parliament along with his associates. He was acquitted from this trial in May 1987.
From Canada to the Battlefield
Bhai Talwinder Singh Babbar found himself entangled in various conspiracies orchestrated by the Indian government and suspected that Indian agencies in Canada had conspired to incarcerate him. Consequently, in June 1988, he made a direct move to Pakistan to contribute actively to the Sikh struggle.
Activities in Pakistan
Bhai Talwinder Singh Babbar was placed in the Darra region of Afghanistan by the Kharkus. In Pakistan, his relative Bhai Manjit Singh was detained in connection with a hijacking case. Bhai Manjit Singh, along with Bhai Parminder Singh Harfanmola, Bhai Gurdeep Singh Pradesi, Bhai Gurwinder Singh, and other Singhs, hijacked an Indian aircraft in protest of the June 1984 military attack. On January 20, 1986, Bhai Manjit Singh and Bhai Malagar Singh were released after the hijacking trial concluded. Bhai Talwinder Singh Babbar appointed Bhai Manjit Singh as the leader of Babbar Khalsa to escalate the Khalistani struggle. Unfortunately, on October 25, 1990, while crossing the Rajasthan border, both Singhs were martyred.
Despite this tragedy, Bhai Talwinder Singh Babbar relentlessly pursued the armed struggle and the people’s movement. He rejoined the Babbar Khalsa and served under the leadership of Bhai Sukhdev Singh Babbar as the second-in-command Jathedar. Bhai Ajaib Singh Bagri and Bhai Sarmukh Singh also joined, eager to engage in activities in Punjab. In 1990, Bhai Talwinder Singh crossed the border and returned to Punjab.
He remained with the Babbar Khalsa for a considerable period, actively participating and representing them at Panthic committee meetings. However, due to prior disputes and emerging differences, in 1991 he departed for Bangkok via Nepal. In Bangkok, he chose to part ways with Babbar Khalsa (under Sukhdev Singh Babbar) and relocated to Europe, where he connected with Singhs who had separated from Babbar Khalsa for different reasons, including Bhai Harwinder Singh. This collective formed a distinct Babbar Khalsa group (Parmar Group) and returned to Pakistan. Later, Bhai Talwinder Singh re-entered Punjab. During this period, while establishing their network, he was arrested from Jammu.
Martyrdom –15 October 1992
The year 1992 witnessed severe attacks on the Sikh struggle, resulting in the martyrdom of several top-command Kharkus. Bhai Gurjant Singh Budh Singh Wala was martyred on July 29, 1992, and Bhai Sukhdev Singh Babbar on August 9, 1992. The Panth was reeling from these blows when the news of Bhai Talwinder Singh Babbar ‘s martyrdom arrived on October 15, 1992.
In September 1992, DSP Harmel Singh Chandi received a tip-off leading to the arrest of Bhai Talwinder Singh in Jammu. Bhai Sahib was brutally tortured in different police stations in Phillaur and eventually encountered by SSP Satish Kumar Sharma, who shot him with an A.K. 47 on the roof. The media was informed that Bhai Talwinder Singh Babbar was killed in a police encounter, along with 6 other militants, near the village of Kang Araiyan in Phillaur.
Two Muslims were falsely shown as killed in the encounter; they were actually captured from Delhi in May-June. These individuals had no connection to Bhai Talwinder Singh. This misinformation aimed to link the Sikh struggle with Pakistan by presenting these individuals alongside Bhai Talwinder Singh.
After his martyrdom, Surinder Singh Sekhon took charge of the organization. Later, in July 1996, he became the Vice-President of Dal Khalsa.
Bhai Sahib’s Personality
Bhai Talwinder Singh Babbar was profoundly dedicated to the Sikh struggle, sacrificing his life for Khalistan. His striking appearance, adorned in Khalsai bana, and intense gaze left a lasting impression. While residing in Canada, he chose not to indulge in a life of luxury but remained steadfast in his commitment to Sikhism. Despite relentless efforts by the Indian government to tarnish his image, he is revered by Gursikhs and will forever be honored. According to Sikh thinkers, including Surjit Singh Chandori, “Bhai Talwinder Singh and Baba Gurbachan Singh Manochahl advocated armed struggle and the creation of a people’s movement for Khalistan, which was not accepted by the Kharku Jathebandis in those days.”
The legacy of Bhai Talwinder Singh Babbar continues to reflect the soulful yearning for the Sikh struggle.
–Khalistani Jarnail, by Sarbjit Singh Ghuman
ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ
ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਦਾ ਨਾਂ ਉਹਨਾਂ ਗੁਰਸਿੱਖਾਂ ‘ਚ ਮੋਹਰੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1978 ਦੇ ਸਾਕੇ ਮਗਰੋਂ ਇਹ ਸਮਝ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸਿੱਖ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਹੁਣ ਹਥਿਆਰ ਚੁੱਕਣੇ ਹੀ ਪੈਣੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦੁਮਾਲੇ ਵਾਲੀ ਤਸਵੀਰ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸੰਪੂਰਨ ਖਾਲਸਾਈ ਬਾਣੇ ਵਿੱਚ ਸਜੇ-ਫੱਬੇ ਹਨ, ਵੇਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੀਲ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਖਾਲ਼ਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਥਾਨ ਬਹੁਤ ਉੱਚਾ ਹੈ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ
ਕਪੂਰਥਲੇ ਜਿਲ੍ਹੇ ਪਿੰਡ ਹੈ ਮੇਹਟੀਆਣਾ ਜਿਸ ਤੋਂ ਇੱਕ ਨਹਿਰ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਕੋਟ ਫ਼ਤੂਹੀ ਵੱਲ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਨਹਿਰੇ-ਨਹਿਰ ਜਾਈਏ ਤਾਂ 8-9 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਅੱਗੇ ਜਾ ਕੇ ਨਹਿਰ ਦੀ ਪੁਲੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਨਹਿਰ ਦੀ ਪੁਲੀ ਉੱਤੇ ਬੋਰਡ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਨਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ- ‘ਪਾਂਸ਼ਟਾ’।
‘ਪਰਮਾਰ’ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵਾਲੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੀ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਦਾ 26 ਫਰਵਰੀ 1944 ਨੂੰ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸ. ਜਮੀਅਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਆਹ ਬੀਬੀ ਧੰਨ ਕੌਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਪਿੱਛੋਂ ਸ. ਜਮੀਅਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਆਹ ਬੀਬੀ ਸੁਰਜੀਤ ਕੌਰ ਨਾਲ ਕਰਵਾਇਆ। ਬੀਬੀ ਸੁਰਜੀਤ ਕੌਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ ਸ. ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਸ. ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸ. ਕੁਲਵਰਨ ਸਿੰਘ ਹੋਏ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਬੀਬੀ ਧੰਨ ਕੌਰ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਸ. ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਇੰਝ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹੋਰੀਂ 4 ਭਰਾ ਤੇ 3 ਭੈਣਾਂ ਸਨ।
ਦਸਵੀਂ ਤਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਖੁੱਲ੍ਹੇ-ਡੁੱਲ੍ਹੇ ਸੁਭਾਅ ਤੇ ਹਾਸੇ-ਮਜ਼ਾਕ ਵਾਲੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਆਪਣੇ ਯਾਰਾਂ-ਦੋਸਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬੜਾ ਪਿਆਰ ਸਤਿਕਾਰ ਸੀ। ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ-ਸ਼ਾਦੀਆਂ ਤੇ ਹੋਰ ਗ਼ਮੀ-ਖੁਸ਼ੀ ਮੋਕੇ ਉਹ ਬੜੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਂਦੇ। ਪੜ੍ਹਨ-ਲਿਖਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮ-ਧੰਦੇ ਦਾ ਬੜਾ ਸ਼ੌਕ ਸੀ। ਮਿਹਨਤੀ ਸੁਭਾਅ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਿਆਣੀ ਉਮਰ ਵਾਲੇ ਸ. ਜਮੀਅਤ ਸਿੰਘ ਕੋਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸਲੱਗ ਪੁੱਤ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਤਾਂ ਕਰਦੇ। ਆਪਣੇ ਭੈਣਾਂ- ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਾਸਾ-ਮਜ਼ਾਕ ਕਰਨਾ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਿਆਂ ਵਿਹੜਾ ਭਰਿਆ-ਭਰਿਆ ਲੱਗਦਾ। ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਹਾਣੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਤੁਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜੋੜੀਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਓਦੋਂ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਿਗਰੀ ਯਾਰ, ਕਦੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਲਈ ਐਡੀ ਵੱਡੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕਰੇਗਾ।
ਵਿਆਹ
20 ਕੁ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰੇ 1964 ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਅਨੰਦ ਕਾਰਜ ਬੀਬੀ ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਬੀਬੀ ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੇ ਪੇਕੇ ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਆਦਮਪੁਰ ਦੇ ਕੋਲ ਕਾਲਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਿਤ ‘ਪਧਿਆਣੇ’ ਪਿੰਡ ਸਨ। ਪਾਸ਼ਟੇ ਤੋਂ ਨਹਿਰੇ-ਨਹਿਰ ਪਧਿਆਣੇ ਤਕ ਪੱਕੀ ਸੜਕ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰੇ ਸਰਦਾਰ ਚਾਨਣ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਬੜੀ ਡੂੰਘੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਸੀ। ਘਰੇਲੂ ਫੈਸਲੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਾਕੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲੋਂ ਅੱਡ ਵੱਖਰੇ ਮਕਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਪੁੱਤਰ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ।
ਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ
ਪਿੰਡ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗ੍ਰਿਹਸਤੀ ਦੀ ਗੱਡੀ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਕਈ ਧੰਦੇ ਕੀਤੇ, ਪਰ ਗੱਲ ਨਾ ਬਣੀ। ਦੁਆਬੇ ਦੇ ਇਸ ਖ਼ਿੱਤੇ ਵਿੱਚੋਂ ਰੋਜ਼ੀ- ਰੋਟੀ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਦਾ ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਰੁਝਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। 1970 ਵਿੱਚ ਉਹ ਵੀ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਕੈਨੇਡਾ ਚਲੇ ਗਏ। ਵੈਨਕੂਵਰ, ਬਿ੍ਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਪੁਤਰੀ ਰਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਇਹੀ ਉਹ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਜਦ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਝੁਕਾਅ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵੱਲ ਵੱਧਿਆ। 1975 ਵਿੱਚ ਉਹ ਇੱਕ ਜਥੇ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਥਿਤ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ-ਦੀਦਾਰੇ ਕਰਨ ਲਈ ਆਏ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪੰਜਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਉਹਨਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਨ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਵਰ੍ਹੇ 1976 ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਵੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਨ ਕਰ ਲਿਆ।
ਪੰਥਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ
ਗੁਰੂ ਵਾਲੇ ਬਣਨ ਮਗਰੋਂ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਮਖਿਆਲੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਪੰਥਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਅਰੰਭ ਕੀਤੀਆਂ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਰਹਿਤ ਮਰਿਆਦਾ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ-ਪ੍ਰਸਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਥੇ ਨੂੰ ਕਈ ਥਾਈਂ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਵੀ ਝੱਲਣਾ ਪਿਆ, ਜੋ ਮਰਿਆਦਾ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਨਹੀਂ ਸਨ।
ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤ
ਇਸੇ ਸਮੇਂ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1978 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਨਕਲੀ ਨਿਰੰਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸ਼ਹਿ ‘ਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਕਤਲੇਆਮ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਹਿਰਦੇਵੇਧਕ ਖ਼ਬਰ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕੇ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਅੰਦਰਲਾ, ਪੀੜ ਨਾਲ ਵਿੰਨਿਆ ਗਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਟਿੱਕਟ ਕਟਵਾਈ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਆ ਗਏ। ਨਿਰੰਕਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖ-ਵਿਰੋਧੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ, ਭਾਰਤੀ ਹਕੂਮਤ ਵੱਲੋਂ ਨਿਰੰਕਾਰੀਆਂ ਸਮੇਤ ਹਰ ਸਿੱਖ-ਵਿਰੋਧੀ ਤਾਕਤ ਦੀ ਪੁਸ਼ਤਪਨਾਹੀ, ਅਕਾਲੀਆਂ ਦਾ ਘੇਸਲ ਵੱਟ ਰਵੱਈਆ, ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਵੇਖ ਕੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਰੋਹ ਨਾਲ ਭਰ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਸਿੰਘਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾਇਆ ਤੇ ‘ਚਲਦਾ ਵਹੀਰ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਦਲ’ ਬਣਾ ਕੇ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਹੀਰ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਪਿੰਡ-ਪਿੰਡ ਜਾ ਕੇ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਧੜੱਲੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੇ।
ਬਾਬਾ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਹਰੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਖਾਲਸਾਈ ਬਾਣੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਧੜੱਲੇ ਨਾਲ ਸਿੱਖੀ ਉੱਪਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸੁਚੇਤ ਕੀਤਾ ਤੇ ਬਾਣੀ ਤੇ ਬਾਣੇ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਕੀਤੀ।
ਗੁਰਬਚਨੇ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਦਾ ਬਰੀ ਹੋਣਾ
4 ਜਨਵਰੀ 1980 ਨੂੰ ਸ਼ਰੇਆਮ ਪੱਖਪਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਕਰਨਾਲ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਨਾਲ ਹੀ ਬਾਕੀ ਦੇ 64 ਦੋਸ਼ੀ ਵੀ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਨਿਰੰਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸ਼ਰੇਆਮ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਕਤਲੇਆਮ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਨਿਰੰਕਾਰੀਏ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਖਿੱਲੀ ਉਡਾਉਂਦੇ ਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਤਾਂ 52 ਕੈਦੀ ਛੁਡਵਾਏ ਸੀ ਪਰ ਸਾਡਾ ਗੁਰੂ 64 ਕੈਦੀ ਛੁਡਵਾ ਲਿਆਇਆ ਹੈ।
ਇਸ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾ-ਭਾਵਨਾ ਵਾਲੇ ਸਿੱਖ ਬੜੇ ਬੇਵਸ ਤੇ ਕਸੂਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਦੇ ਮੁਖੀ ਬਾਬਾ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤਾਪ ਹੱਦਾਂ-ਬੰਨੇ ਟੱਪ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। ਹਰ ਸਿੰਘ ਉਵੇਂ ਕਲਪ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਸਰਸੇ ਵਾਲੇ ਸਾਧ ਤੋਂ ਕਲਪਿਆ ਪਿਆ ਹੈ। (ਪਰ ਅਫ਼ਸੋਸ ਕਿ ਅੱਜ ਕੌਮ ਨੂੰ ਕੋਈ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਸ ਰਿਹਾ) ਟਕਸਾਲੀ ਸਿੰਘ ਗੁਰਬਚਨੇ ਦਾ ਕੰਢਾ ਕੱਢਣ ਲਈ ਹੱਥਾਂ ‘ਤੇ ਦੰਦੀਆਂ ਵੱਢ ਰਹੇ ਸੀ।
ਓਧਰ ਦਾਸੂਵਾਲ ਪਿੰਡ ਦੇ ਭਾਈ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਭਾਈ ਸੁਰਿੰਦਰ ਨਾਗੋਕੇ, ਭਾਈ ਸੁਲੱਖਣ ਸਿੰਘ ਵੈਰੋਵਾਲ, ਭਾਈ ਅਨੋਖ ਸਿੰਘ ਸੂਬਾ ਵੜਿੰਗ ਆਪਣੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਸਨ।
ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਦੇ ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ. ਸ. ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੇ ਗੰਨਮੈਨ ਹੌਲਦਾਰ ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖੇਮਕਰਨ ਤੇ ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਤਰਮਾਲਾ (ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਮੋਗੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਡੇਰਾ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ 2012 ਵਿਚ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ) ਵੀ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੋਧਣ ਲਈ ਤਤਪਰ ਸਨ।
ਇਧਰ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਭਾਈ ਵਧਾਵਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਚੱਠਾ, ਭਾਈ ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਕਾਲਾ ਸੰਘਿਆ ਤੇ ਸ. ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਗੰਨਮੈਨਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ-ਮੁਲਾਕਾਤ ਮਗਰੋਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਹੁਣ ਕੇਵਲ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਰਨਾ, ਹੁਣ ਖੰਡਾ ਖੜਕਾਉਣ ਦਾ ਵੇਲ਼ਾ ਹੈ।
24 ਅਪ੍ਰੈਲ 1980 ਨੂੰ ਗੁਰਬਚਨੇ ਨਰਕਧਾਰੀਏ ਨੂੰ ਭਾਈ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਭਾਈ ਕਾਬਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੋਧਾ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਬਾਕੀ ਦੁਸ਼ਟਾਂ ਦੀ ਸੁਧਾਈ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ।
ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼
ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਸਟਰੱਗਲ’ ਦੇ ਪੰਨਾ 46 ਅਨੁਸਾਰ ਅਖੰਡ ਕੀਰਤਨੀ ਜਥੇ ਦੇ ਸਿੰਘ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਹੋ ਕੇ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਵੈਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਤਤਪਰ ਸਨ। ਕਿਤਾਬ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕੈਨੇਡਾ ਚਲੇ ਗਏ ਤੇ ਓਥੋਂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਤੇ ਮਾਇਆ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ। ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇੱਕ ਮਾਊਜਰ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਭੇਂਟ ਕੀਤਾ। ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਤਲੇਆਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਭਾਈ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦਾਸੂਵਾਲ ਵੱਲੋਂ 5 ਅਗਸਤ 1981 ਨੂੰ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸ਼ਾਦੀ ਲਾਲ ਨਾਂ ਦੇ ਨਰਕਧਾਰੀ ਦੇ ਸੋਧਣ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਐਕਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਦੌਰ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ।
ਜਲੰਧਰ ਤੇ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਗੋਲੀ ਕਾਂਡ
ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਦੇ ਸਿੰਘਾਂ ਵੱਲੋਂ 9 ਸਤੰਬਰ 1981 ਨੂੰ ‘ਜੱਗਬਾਣੀ’ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਾਲੇ ਲਾਲਾ ਜਗਤ ਨਰਾਇਣ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖ-ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਕੇ ਸੋਧਾ ਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਕਾਂਡ ਵਿੱਚ 20 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸੰਤ ਗਿਆਨੀ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਮਹਿਤਾ ਚੌਂਕ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਵਾਲੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਲੰਧਰ ਵਿੱਚ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਕੀਤੀ ਤੇ 3 ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸੋਧਾ ਲਾਇਆ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗੋਲੀ-ਕਾਂ ਡ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਵੀ ਹੋਇਆ।
ਹਾਈਜੈਕਿੰਗ
ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਿਧਾ ਜਾਂ ਅਸਿਧਾ ਹੱਥ ਸੀ। ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਮਗਰੋਂ 29 ਸਤੰਬਰ 1981 ਨੂੰ “ਦਲ ਖਾਲਸਾ’ ਨੇ ਭਾਈ ਗਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਅਗਵਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲੈ ਗਏ। ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਿਲਗੀਰ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ’ ਦੇ ਪੰਨੇ 427 ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਹਾਈਜੈਕਿੰਗ ਲਈ ਵੀ ਮਾਲੀ ਮਦਦ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਸੈਕਟਰੀਏਟ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ
ਭਾਈ ਦਿਲਾਵਰ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਬੰਬ ਬਣ ਕੇ ਬੇਅੰਤੇ ਬੁੱਚੜ ਨੂੰ 31 ਅਗਸਤ 1995 ਨੂੰ ਉਡਾਉਣ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਓਸੇ ਸੈਕਟਰੀਏਟ ਵਿੱਚ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ 16 ਅਕਤੂਬਰ 1981 ਨੂੰ ਵੀ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਹਮਲਾ ਸੰਤ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਕਲੀ ਨਿਰੰਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਮਰਥਕ ਡੀ.ਸੀ. ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਨਿਰੰਜਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਬੜਾ ਵੈਰ ਪਾਇਆ ਸੀ ਤੇ ਇਹੀ ਸ਼ਖਸ 1978 ਦੇ ਸਾਕੇ ਮੋਕੇ ਮੋਹਰੀ ਸੀ। ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਬੜਾ ਰੜਕਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਟਿਕਾਣਾ ਸਮਝ ਕੇ ਸੈਕਟਰੀਏਟ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਜਾ ਲਾਇਆ। ਭਾਈ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ, ਭਾਈ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖੇਮਕਰਨ ਤੇ ਭਾਈ ਵਧਾਵਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਪਾਰਟੀ ‘ਤੇ ਜਦ ਗੋਲੀਆਂ ਵਰ੍ਹਾਈਆਂ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪ ਭੱਜ ਕੇ ਬਾਥਰੂਮ ਵਿੱਚ ਲੁਕ ਗਿਆ, ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਭਰਾ ਸੁਰਿੰਦਰ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ।
ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਹੋਰ ਬੱਬਰਾਂ ਦਾ ਰਾਜ਼ ਖੁੱਲ੍ਹਣਾ
23 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਮਹਿੰਦਰਪਾਲ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਮੋਟਰ ਸਾਈਕਲ ਸਵਾਰ ਸੋਧਾ ਲਾ ਗਏ। ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਭਾਈ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਹੋਰਾਂ ਦੀਆਂ ਇਹ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗੁਪਤ ਸਨ। ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਕਿ ਆਏ ਦਿਨ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੌਣ ਸੋਧਾ ਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਕਦੇ ਨਾ ਕਦੇ ਤਾਂ ਇਹ ਭੇਦ ਖੁੱਲ੍ਹਣਾ ਹੀ ਸੀ। 6 ਨਵੰਬਰ 1981 ਨੂੰ ਬੱਬਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੇ ਇੱਕ ਚੋਟੀ ਦੇ ਜੁਝਾਰੂ ਭਾਈ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਰਾਮਪੁਰ ਬਿਸ਼ਨੋਈਆਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਹੋਈ। ਬੇਤਹਾਸ਼ਾ ਤਸ਼ੱਦਦ ਮੂਹਰੇ ਉਹ ਸਿੰਘ ਅੜ ਨਾ ਸਕਿਆ। ਇੰਝ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਨਕਲੀ ਨਿਰੰਕਾਰੀਆਂ ਤੇ ਜ਼ਾਲਮ ਪੁਲਿਸ ਅਫਸਰਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੋਧਾ ਲਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਗਰੁਪ ਸਰਗਰਮ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਬੱਬਰ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਹੈਰਾਨ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਸੀ ਕਿ ਕਈ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਵੀ ਇਸ ਬੱਬਰ ਗਰੁਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇੰਝ ਪੁਲਿਸ ਕੋਲ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਤੇ ਭਾਈ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਵੀ ਭੇਤ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਿਆ।
ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕੈਨੇਡਾ ਪੁੱਜੇ
ਭਾਈ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਲੋਂ ਰਾਜ ਖੋਲੇ ਜਾਣ ਮਗਰੋਂ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਬੜੀ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਛਾਪੇਮਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚੋਂ ਚਲੇ ਜਾਣ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਹੋਈ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਪਰ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਮੰਨਦਿਆਂ ਉਹ 15 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਨੇਪਾਲ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਇੱਥੋਂ ਉਹ ਥਾਈਲੈਂਡ, ਡੈਨਮਾਰਕ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਕੈਨੇਡਾ ਪੁੱਜ ਗਏ।
ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਪੈਂਤੜੇ ਵਜੋਂ ਬੱਬਰਾਂ ਨੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚੋਂ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਵਾਸੀ ਸਨ ਤੇ ਇਥੇ ਅਜੇ ਉਹਨਾਂ ਉੱਪਰ ਕੋਈ ਕੇਸ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਹਾਲਾਤ ਬੜੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੱਥੋਂ ਨਿਕਲ਼ ਰਹੇ ਸਨ। ਅਗਲੇ ਦਿਨੀਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਹ ਸਹੀ ਫ਼ੈਸਲਾ ਸੀ।
ਦਹੇੜੂ ਕਾਂਡ
16 ਨਵੰਬਰ 1981 ਨੂੰ ਕਪੂਰਥਲੇ ਵਿੱਚ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਨਕਲੀ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਪਰਹਿਲਾਦ ਚੰਦ ਨੂੰ ਸੋਧਿਆ। ਇਥੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮੋਟਰ ਸਾਈਕਲ ਐਚ.ਐਨ.ਈ. 8275 ਛੱਡਣਾ ਪੈ ਗਿਆ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਦਾ ਮਾਲਕ ਚੋਗਾਵੇਂ ਪਿੰਡ ਦਾ ਬਖਸ਼ੀਸ਼ ਸਿੰਘ ਕਾਬੂ ਕਰ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਹ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਤਾਂ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਕਾਲੇ ਸੰਘਿਆਂ ਪਿੰਡ ਦਾ ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਮੰਗ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਭਾਈ ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਕਾਲਾ ਸੰਘਿਆਂ ਨੂੰ ਫੜਨ ਲਈ ਛਾਪੇਮਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਕਿ ਕਪੂਰਥਲੇ ਕਾਂਡ ਵਿੱਚ 38 ਬੋਰ ਦੇ ਪਿਸਤੌਲ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਵਰਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਈ ਵਾਰਦਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। 19 ਨਵੰਬਰ 1981 ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਸੂਹ ਮਿਲ਼ੀ ਕਿ ਦਹੇੜੂ ਪਿੰਡ ਖੰਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਭਾਈ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਕਪੂਰਥਲੇ ਕਾਂਡ ਦੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਇਥੇ ਭਾਈ ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਕਾਲਾ ਸੰਘਿਆ ਤੇ ਭਾਈ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖੇਮਕਰਨ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਘੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆ। ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ ਨੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕੰਮ ਸੌਖਾ ਹੀ ਸਮਝਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਅੱਗੋਂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਹੱਥ ਵਿਖਾ ਦਿੱਤੇ। ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਬਾਜਵਾ ਤੇ ਸਿਪਾਹੀ ਸੂਰਤ ਸਿੰਘ ਮਾਰੇ ਗਏ ਤੇ ਬਾਕੀ ਪੁਲਿਸ ਪਿੱਛੇ ਹੱਟ ਗਈ। ਸਿੰਘ ਹਰਨ ਹੋ ਗਏ।
ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ
ਇੱਕ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕਸੂਤੀ ਸੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੇ ਨਰਕਧਾਰੀਆਂ ਦੇ ਕਤਲਾਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਗ ਰਿਹਾ। ਦੂਜਾ ਦਹੇੜੂ ਕਾਂਡ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸ਼ਾਖ ਹੋਰ ਵੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਛੁੱਟੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। 11 ਬੱਬਰਾਂ ਦੇ ਸਿਰਾਂ ਦੇ ਇਨਾਮ ਐਲਾਨੇ ਗਏ। ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਦੇ ਸਿਰ ਦਾ ਮੁੱਲ ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਥਾਂ-ਥਾਂ ਬੱਬਰਾਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਲਾਏ ਗਏ। ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪਾਸ਼ਟਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਘਰ-ਘਾਟ ਢਾਹਿਆ ਗਿਆ। ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾਈ ਗਈ ਤੇ ਘਰ ਨੂੰ ਉਜਾੜਿਆ ਗਿਆ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਵਾਲੀ ਇੰਤਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਜਬਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਦੇ 80 ਸਾਲਾ ਬਾਪ ਸ. ਜਮੀਅਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਦਾੜ੍ਹੀ ਪੁੱਟੀ ਗਈ ਤੇ ਹੋਰ ਗ਼ੈਰ-ਇਨਸਾਨੀ ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ।
ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਹੁਰੇ ਪਧਿਆਣੇ ਪਿੰਡ ਵੀ ਛਾਪਾ ਮਾਰਿਆ ਤੇ ਸ. ਚਾਨਣ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਪਨਾਹ ਦਾ ਕੇਸ ਪਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭੁਲੱਥ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਇਹੀ ਜ਼ੁਲਮ ਭਾਈ ਵਧਾਵਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸੰਧੂ ਚੱਠੇ ਅਤੇ ਭਾਈ ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕਾਲਾ ਸੰਘਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਿਆ। ਭਾਈ ਵਧਾਵਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸ. ਨਾਜਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ (13 ਸਾਲ) ਤੇ ਅੱਛਰ ਸਿੰਘ (10 ਸਾਲ), ਚਾਚਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ, ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ। ਭਾਈ ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਉੱਤੇ ਵੀ ਬੇਤਹਾਸ਼ਾ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀਤੇ ਗਏ।
ਇਹ ਟੱਬਰ 55 ਦਿਨ ਮਗਰੋਂ 9 ਜਨਵਰੀ 1982 ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਜਸਟਿਸ ਤਾਰਕੁੰਡੇ ਨੇ ਵੀ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਕੀਤੀ। ਇਹਨਾਂ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਜੱਥੇਦਾਰ ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਅਜਨੋਹਾ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਰਬਾਰਾ ਸਿਹੁੰ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦਰਬਾਰਾ ਸਿਹੁੰ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਮੀਰ-ਮੰਨੂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ। 26 ਦਸੰਬਰ 1981 ਨੂੰ ਜੱਥੇਦਾਰ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਟੋਹੜਾ ਪਰਧਾਨ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਜੋੜ ਮੇਲੇ ਮੌਕੇ ਹਕੂਮਤੀ ਜਬਰ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਪਰ ਜ਼ੁਲਮ, ਪੂਰੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰ ਹੈ।
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਢਾਹੇ ਹੋਏ ਘਰ ਬਣਵਾ ਕੇ ਦਿੱਤੇ। ਨਾਲ ਅਤੇ ਪਾਸ਼ਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀਆਂ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਕਰ ਕੇ ਸਰਕਾਰੀ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕੀਤੀ।
ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ
ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਕਨੇਡਾ ਪੁੱਜ ਕੇ ਰੂਪੋਸ਼ ਨਹੀ ਹੋਏ, ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀਆਂ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬੱਬਰ ਖਾਲਸਾ ਦੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਲੰਮੀ ਲੜਾਈ ਲਈ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਭਾਈ ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਕਾਲਾ ਸੰਘਿਆਂ ਨੇਪਾਲ ਰਾਹੀਂ ਡੈਨਮਾਰਕ ਪੁੱਜ ਗਏ ਤੇ ਅੱਗੇ ਹਾਲੈੰਡ ਚਲੇ ਗਏ। ਭਾਈ ਵਧਾਵਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਚੱਠਾ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ, ਪਰ ਸਤੰਬਰ 1983 ਵਿੱਚ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੇ ਗਏ। ਕੈਨੇਡਾ ਜਾਣ ਮਗਰੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਬੱਬਰ ਖਾਲਸਾ ਨਾਲ਼ੋਂ ਅਲੱਗ ਕਰ ਲਿਆ।
ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ
ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਰ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾ ਕੇ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਪਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਜੂਨ 1983 ਵਿੱਚ ਉਹ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਸੱਦੇ ਉੱਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੌਰੇ ‘ਤੇ ਨਿਕਲੇ। ਪਰ 25 ਜੂਨ 1983 ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਲਈ ਇਂਟਰਪੋਲ ਵਰੰਟ ਜਾਰੀ ਕਰਵਾਉਣ ਕਰਕੇ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਰਮਨ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਹਵਾਲੇ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਿਆ। ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਧਰਮ-ਯੁੱਧ ਮੋਰਚੇ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀਆਂ ਤਕਰੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਰਿਹਾਈ
13 ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਮਗਰੋਂ 7 ਜੁਲਾਈ 1984 ਨੂੰ ਜਰਮਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਉੱਪਰ ਕੀਤੀ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਹਕੂਮਤ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਿੱਖ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ-ਹਸਤੀ ਦੇ ਬਚਾਅ ਲਈ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਿਹਾਈ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਪੁੱਜ ਗਏ ਤੇ ਫੇਰ ਪੰਥਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ।
ਕਨਿਸ਼ਕ ਕਾਂਡ ਵਿੱਚ ਗਿ੍ਫ਼ਤਾਰੀ
23 ਜੂਨ 1985 ਨੂੰ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ‘ਕਨਿਸ਼ਕ’ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੇ ਤੱਟ ਉੱਤੇ ਵਿਸਫੋਟ ਨਾਲ ਉੱਡ ਗਿਆ ਤੇ 329 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਟੋਕੀਓ ਦੇ ਨਾਰੀਤਾ ਏਅਰਪੋਰਟ ਉੱਤੇ ਹੋਈ। ਇਹਨਾਂ ਹਿੰਸਕ ਵਾਰਦਾਤਾਂ ਨੂੰ ਖਾਲ਼ਿਸਤਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਉੱਪਰ ਹੋਏ ਫੌਜੀ ਹਮਲੇ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਸਿੱਖ ਖਾੜਕੂਆਂ ਨੇ ਇਹ ਕਾਂਡ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿਚ ਘਿਰਿਆ ਰਿਹਾ।
ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਾਰਨਾਮਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਖੁਫ਼ੀਆ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਾਤਲਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਹ ਹਕੀਕਤ ਹੈ ਕਿ ਕਨਿਸ਼ਕ ਜਹਾਜ ਕਾਂਡ ਦੇ ਪਰਭਾਵ ਅਧੀਨ ਬਹੁਤੇ ਮੁਲਕਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਨਾਲੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਹ ਪ੍ਰਚਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕੰਮ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ ਪਰ ਲੰਮੀ ਕਨੂੰਨੀ ਪਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦੋਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਪਾਏ ਗਏ।
ਇਹ ਗੱਲ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕਦੇ ਨਸ਼ਰ ਹੋ ਸਕੇ ਕਿ ਕਨਿਸ਼ਕ ਜਹਾਜ ਕਾਂਡ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਕੀ ਹੈ?
ਖੈਰ, ਨਵੰਬਰ 1985 ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਨੂੰ ਕਨਿਸ਼ਕ ਜਹਾਜ਼ ਕਾਂਡ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਪਰ ਜਨਵਰੀ 1986 ਵਿੱਚ ਉਹ ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਰੀ ਹੋ ਗਏ। ਪਰ ਛੇਤੀ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਹੋਰ ਬੱਬਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਨੂੰ ਉਡਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ਉਹ ਮਈ 1987 ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਹੋ ਗਏ।
ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਰਣ-ਖੇਤਰ ਵੱਲ
ਭਾਰਤੀ ਹਕੂਮਤ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਖਿਲਾਫ਼ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਚੱਕਰ ਚਲਾਈ ਰੱਖਦੀ ਸੀ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਘੜ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਜੇਲ੍ਹ ਦੀਆਂ ਸਲਾਖ਼ਾਂ ਪਿੱਛੇ ਸੁਟਵਾ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਲਈ ਜੂਨ 1988 ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆ ਗਏ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀਆਂ
ਜੁਝਾਰੂ ਧਿਰਾਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦੱਰੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਕ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਭਾਈ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਹਾਈਜੈਕਿੰਗ ਦੇ ਮੁਕਦਮੇ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਸਨ। ਭਾਈ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਈ ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਹਰਫ਼ਨਮੋਲਾ, ਭਾਈ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਦੇਸੀ, ਭਾਈ ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਹੋਰ ਸਿੰਘਾਂ ਸਮੇਤ ਜੂਨ 1984 ਦੇ ਫੌਜੀ ਹਮਲੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਅਗਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। 20 ਜਨਵਰੀ 1986 ਨੂੰ ਹਾਈਜੈਕਿੰਗ ਕੇਸ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਹੋਇਆ। ਭਾਈ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਭਾਈ ਮਲਾਗਰ ਸਿੰਘ ਰਿਹਾਅ ਹੋ ਗਏ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਨੇ “ਬੱਬਰ ਖਾਲਸਾ` ਦਾ ਆਗੂ ਥਾਪ ਕੇ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਪਰ 25 ਅਕਤੂਬਰ 1990 ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਬਾਰਡਰ ਕਰਾਸ ਕਰਦੇ ਵਕਤ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਸੂਰਮੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ।
ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹੌਸਲਾ ਨਹੀਂ ਹਾਰਿਆ, ਸਗੋਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲੋਕ ਲਹਿਰ ਲਈ ਵੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਇਹਨੀਂ ਦਿਨੀਂ ਹੀ ਉਹ ਬੱਬਰ ਖਾਲਸਾ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਜੁੜ ਗਏ। ਉਹ ਭਾਈ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਬੱਬਰ ਖਾਲਸਾ ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਮੀਤ ਜੱਥੇਦਾਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ `ਤੇ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਈ ਅਜਾਇਬ ਸਿੰਘ ਬਾਗੜੀ ਤੇ ਭਾਈ ਸਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਵੀ ਬੱਬਰ ਖਾਲਸਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਆ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਹਲੇ ਸਨ। ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ 1990 ਵਿੱਚ ਬਾਡਰ ਕਰਾਸ ਕੀਤਾ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਆ ਗਏ।
ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਉਹ ਬੱਬਰ ਖਾਲਸਾ ਨਾਲ ਵਿਚਰਦੇ ਰਹੇ ਤੇ ਸਭ ਠੀਕ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਉਹ ਪੰਥਕ ਕਮੇਟੀ ਦੀਆਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ। ਕੁਝ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਤਲਖੀਆਂ ਤੇ ਕੁਝ ਨਵੇਂ ਮਤਭੇਦਾਂ ਕਰਕੇ 1991 ਵਿੱਚ ਉਹ ਨੇਪਾਲ ਰਾਹੀਂ ਬੈਂਕਾਕ ਚਲੇ ਗਏ। ਬੈਂਕਾਕ ਜਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬੱਬਰ ਖਾਲਸਾ ਨਾਲੋਂ ਅੱਡ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲੈ ਲਿਆ। ਉਹ ਯੂਰਪ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਬੱਬਰ ਖਾਲਸਾ ਤੋਂ ਹੋਰਨਾ ਕਾਰਨਾਂ ਕਾਰਨ ਅੱਡ ਹੋਏ ਜੁਝਾਰੂ ਸਿੰਘਾਂ ਨਾਲ ਹੋਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਹਰਵਿੰਦਰ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਅਲੱਗ ਬੱਬਰ ਖਾਲਸਾ (ਪਰਮਾਰ ਗਰੁੱਪ) ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆ ਗਏ। ਕੁਝ ਦੇਰ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਫਿਰ ਪੰਜਾਬ ਆ ਗਏ। ਉਹ ਆਪਣਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਜੰਮੂ ਤੋਂ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਹੋ ਗਏ।
ਸ਼ਹਾਦਤ –15 ਅਕਤੂਬਰ 1992
1992 ਦੇ ਵਰ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਉੱਤੇ ਕਰਾਰੇ ਹਮਲੇ ਹੋਏ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਕਈ ਸੂਰਬੀਰ ਜਰਨੈਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਹੋਈਆਂ। 29 ਜੁਲਾਈ 1992 ਨੂੰ ਭਾਈ ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ ਬੁੱਧ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ, 9 ਅਗਸਤ 1992 ਨੂੰ ਭਾਈ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਹੋਈ। ਪੰਥ ਅਜੇ ਇਹਨਾਂ ਸਦਮਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ 15 ਅਕਤੂਬਰ 1992 ਨੂੰ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਆ ਗਈ।
ਦਰਅਸਲ ਡੀ.ਐਸ.ਪੀ. ਹਰਮੇਲ ਸਿੰਘ ਚੰਦੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸਤੰਬਰ 1992 ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਪੱਕੀ ਸੂਹ ਉੱਤੇ ਜੰਮੂ ਤੋਂ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਫ਼ਿਲੌਰ ਵਿਖੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਬੇਤਹਾਸ਼ਾ ਤਸ਼ੱਦਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ. ਸਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਇੱਕ ਛੱਤ ਉੱਤੇ ਖਲੋ ਕੇ ਏ.ਕੇ. 47 ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਬਰਸੱਟ ਮਾਰਿਆ। ਫਿਰ ਮੀਡੀਆ ਲਈ ਖਬਰ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕਿ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੱਬਰ ਪੁਲਿਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ 6 ਹੋਰ ਖਾੜਕੂ ਵੀ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਪਿੰਡ ਕੰਗ-ਅਰਾਈਆਂ ਨੇੜੇ ਫਿਲੌਰ ਵਿਖੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ 2 ਮੁਸਲਮਾਨ ਵੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਵਿਖਾਏ ਗਏ, ਜਦਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੁਸਲਮਾਨ ਮਈ-ਜੂਨ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਕਾਬੂ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਹਕੀਕਤ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਤੇ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕ ਸੀ ਜੋ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਮੈਨੇਜਰ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਖਾਉਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤਾ ਦਰਸਾਉਣਾ ਸੀ।
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੇਖੋਂ ਇਸ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਥਾਪੇ ਗਏ। ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ 1996 ਦੇ ਜੁਲਾਈ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦਲ ਖਾਲਸਾ ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਮੀਤ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਗਏ।
ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ
ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਪੁਣਾਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲੇਖੇ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦਿਖ, ਖਾਲਸਾਈ ਬਾਣਾ ਤੇ ਰੋਹਬਦਾਰ ਅੱਖਾਂ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਿਰਜਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਉਹ ਵੀ ਹੋਰਨਾਂ ਵਾਂਗ ਐਸ਼ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਂ ਸਕਦੇ ਸੀ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੋਂ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਚੰਗਿਆੜੀ ਨੂੰ ਬੁੱਝਣ ਨਾ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਰਤੀ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕਸਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ, ਪਰ ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਗੁਰਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇ ਪਾਤਰ ਹਨ ਤੇ ਸਦਾ ਹੀ ਰਹਿਣਗੇ। ਸਿੱਖ ਚਿੰਤਕ ਸ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਛੰਦੋੜੀ ਦੀ ਇੱਕ ਲਿਖਤ ਅਨੁਸਾਰ- ‘ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਬਾਬਾ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਮਾਨੋਚਾਹਲ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ- ਨਾਲ ਖ਼ਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪਰਾਪਤੀ ਲਈ ਲੋਕ-ਲਹਿਰ ਸਿਰਜਣ ਦੇ ਹਾਮੀ ਸਨ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਗੱਲ ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜੁਝਾਰੂ ਧਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਨੀ ਨਾ ਗਈ।’
ਭਾਈ ਤਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਤੜਪਦੀ ਰੂਹ ਦੇ ਦੀਦਾਰੇ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ। ਹਰ ਸਿੱਖ ਨੂੰ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਨਿਤਰਨ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਹੋਕਾ ਸੁਣਦਾ ਰਹੇਗਾ।
–ਖ਼ਾਲਸਿਤਾਨੀ ਜਰਨੈਲ (2017), ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਘੁਮਾਣ
